Ναι, τα θαλάσσια καγιάκ είναι σχεδιασμένα για μεγάλα ταξίδια στην ανοιχτή θάλασσα. Όμως, οι στεριές ανάμεσα στη θάλασσα είναι και αυτές ένα αναπόσπαστο κομμάτι της περιπέτειας, είτε πρόκειται για μικρές παράκτιες βόλτες, είτε για διασχίσεις στο ανοιχτό πέλαγος. Το καγιάκ μας παρέχει γενναιόδωρα τη δυνατότητα μεταφοράς αποσκευών, απαραίτητων για τη διαβίωσή μας σε όποιο κομμάτι γης συμβεί να μας φιλοξενήσει προσωρινά. Είναι για αυτό σημαντικό να γνωρίζουμε τι θα χρειαστούμε και τι πρέπει να προσέξουμε, κάθε φορά που η πλώρη μας αγγίζει στεριά. Γράφουν οι Άγγελος Χριστοφίδης και Ανδρέας Σανδαλής.
Δρ Άγγελος Χριστοφίδης
Η στεριά αποκτά ένα διαφορετικό νόημα, μία εντελώς διαφορετική υπόσταση, στα ταξίδια με το καγιάκ. Δεν είναι πλέον το συνηθισμένο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, το δεδομένο και σχετικά προβλέψιμο περιβάλλον, στο οποίο ζούμε, κινούμαστε, ξεκουραζόμαστε, διασκεδάζουμε και εργαζόμαστε κάθε λεπτό της ημέρας μας. Μέσα από το κόκπιτ του σκάφους, η στεριά αντικρίζεται από μακριά ή απέξω, ως ένας τόπος που μία προσεγγίζεται και μία ξεμακραίνει, ως προσωρινό καταφύγιο, ως στόχος, προορισμός και ελπίδα ή, αντιθέτως, ως σημείο πιθανής καταστροφής και πάση θυσία αποφυγής αν ο καιρός μας σπρώξει βίαια στα βράχια. Θάλασσα και στεριά είναι δυο διαφορετικοί κόσμοι που συνορεύουν. Με το καγιάκ ακροβατούμε και αιωρούμαστε κοντά στο σύνορό τους ή, άλλοτε, πάνω στα αόρατα νήματα που ορίζουν οι θαλάσσιοι δρόμοι μεταξύ τους.
Η σχέση μας με τη στεριά, εν προκειμένω, τείνει να μοιάσει με αυτή που είχαν οι ναυτικοί πριν από χιλιάδες χρόνια, παρότι πλέον τα κίνητρα του ναυτικού ταξιδιού είναι διαφορετικά. Νιώθεις, όμως, πολλά από τα συναισθήματα που θα πρέπει να ένιωθαν και εκείνοι. Την αβεβαιότητα, τον φόβο, την ελπίδα, την αναγκαιότητα της προετοιμασίας και του σχεδιασμού, τη διαχείριση του ρίσκου, την αγαλλίαση όταν τα πόδια σου πατάνε στέρεο έδαφος, τη σημασία της κοινωνικότητας και της συνεργασίας. Επίσης, βλέπεις κομμάτια της στεριάς στα οποία δεν υπάρχει πρόσβαση από το οδικό δίκτυο. Απρόσιτες παραλίες, βράχους σμιλεμένους σαν τεράστια γλυπτά, νησίδες ξεχασμένες απ’ τον Θεό, μικρές και μεγάλες σπηλιές. Ένα από τα πολύτιμα δώρα που σου προσφέρει το καγιάκ είναι και αυτό. Ότι θα δεις, θα γνωρίσεις και θα ζήσεις τη στεριά από μία πολύ διαφορετική οπτική γωνία.
Πάμε να φορτώσουμε. Είναι μία ευχάριστη έκπληξη το πόσα πράγματα μπορούν να χωρέσουν σε ένα κλασικό θαλάσσιο καγιάκ. Βλέποντάς το απέξω, στενό και φινετσάτο, αδυνατείς εκ πρώτης όψεως να το πιστέψεις. Θα πρέπει να ανοίξεις τα καπάκια των ταμπουκιών και κυρίως θα πρέπει να αρχίσεις να βάζεις τα πράγματα μέσα για να αντιληφθείς την πραγματική χωρητικότητα του σκάφους. Θα χώριζα τα πράγματα της διαβίωσης σε τρεις κύριες κατηγορίες. Στον εξοπλισμό κατασκήνωσης, στα ρούχα μας και στις προμήθειές μας. Για τον καθαρά ναυτικό και για τον ηλεκτρονικό εξοπλισμό μας έχουμε ήδη μιλήσει σε προηγούμενα άρθρα μας.
Rebel Kayaks
Seaworthiness | Design | Quality
Το βιβλίο παραγγελιών του 2025 άνοιξε!
Επικοινωνήστε μαζί μας για την παραγγελία σας.
Είτε ξεκινάμε για ένα μικρό 2ήμερο tour, είτε για κάποιο μεγάλο εξπεντίσιον, εφόσον υπάρχει ενδιάμεσα διανυκτέρευση θα χρειαστούμε και εξοπλισμό κατασκήνωσης και στεγνά ρούχα αλλά και κάποιες προμήθειες. Ο εξοπλισμός κατασκήνωσης συνίσταται στα εξής βασικά: τη σκηνή, το στρώμα, τον υπνόσακο και ένα μαξιλάρι. Το είδος και η ποιότητα όλων αυτών μπορεί να καθορίσει σημαντικά το επίπεδο της άνεσης και γενικότερα της ποιότητας ζωής σε μια εξόρμησή μας με το καγιάκ. Στο πρώτο μεγάλο εξπεντίσιον της ομάδας, το 2011, βγήκαμε άρον άρον για διανυκτέρευση σε μια παραλία της Άνδρου, στον Χαλκολιμνιώνα, καθώς είχαμε μόλις πάρει αναφορά για καταιγίδα. Βλέποντας τα πυκνά μαύρα σύννεφα να πλησιάζουν, έστησα τη φτηνή σκηνή που είχα τότε και μόλις σκοτείνιασε μπήκα μέσα. Είχα κουκουλωθεί με τον υπνόσακο όταν λίγο μετά τα μεσάνυχτα ξέσπασε η καταιγίδα. Έβαλε έναν αέρα τόσο δυνατό που ήμουν σίγουρος ότι η σκηνή θα γίνει κομμάτια. Μετά από λίγο άνοιξαν οι ουρανοί. Το νερό άρχισε να μπαίνει μέσα στη σκηνή, μέχρι που δημιουργήθηκε μια μικρή λίμνη. Η καταιγίδα κράτησε σχεδόν δύο ώρες. Είχα βραχεί ολόκληρος και τελικά με πήρε ο ύπνος μέσα στον βρεγμένο υπνόσακο. Ήταν μια εμπειρία μεν, αλλά, εδώ που τα λέμε, για ποιόν λόγο να υποστείς όλη αυτή την ταλαιπωρία αν μπορείς να έχεις μία καλή, αδιάβροχη σκηνή, που θα σου εξασφαλίσει έναν ικανοποιητικό ύπνο ακόμα κι αν έξω γίνεται χαλασμός; Σημειωτέον ότι οι καταιγίδες είναι φαινόμενο που μπορεί να συμβεί και το καλοκαίρι, οπότε η αδιάβροχη σκηνή δεν αποτελεί επιλογή μόνο για όσους συνηθίζουν να εξορμούν τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου.
Εξίσου σημαντικός εξοπλισμός είναι ο υπνόσακος, καθώς και το στρώμα. Ένας κατάλληλος για τις εκάστοτε κλιματικές συνθήκες υπνόσακος θα μας κρατήσει ζεστούς το βράδυ, ακόμα και αν επιλέξουμε να κοιμηθούμε χωρίς να στήσουμε σκηνή, ενώ και ένα καλό, φουσκωτό στρώμα θα μας χαρίσει έναν ποιοτικό ύπνο, που είναι ζωτικής σημασίας ειδικά στα μεγάλα, πολυήμερα εξπεντίσιον. Πραγματικά, είναι μια αίσθηση ηδονική όταν μετά από μια μεγάλη μέρα στο νερό, αφήνεις το κορμί να πέσει στο αναπαυτικό φουσκωτό στρώμα σου. Το μαξιλάρι παίζει και αυτό τον ρόλο του. Είναι, επίσης, σημαντικό όλα τα παραπάνω να είναι όσο το δυνατόν πιο ελαφριά και μαζεμένα σε διαστάσεις, όταν είναι διπλωμένα, διότι, ναι μεν έχει χώρους το κλασικό sea-kayak, αλλά όσο πιο compact είναι ο κατασκηνωτικός εξοπλισμός τόσο το καλύτερο. Θα μπαίνει και θα βγαίνει από το σκάφος πιο εύκολα, αφήνοντας και περισσότερο χώρο για άλλα πράγματα. Μικροπράγματα που είναι χρήσιμα είναι οι διάφοροι φακοί. Ένας φακός κεφαλής που αφήνει τα χέρια μας ελεύθερα, ένα φωτάκι για μέσα στη σκηνή και ένας ακόμα φακός χειρός γενικής χρήσης, κατά προτίμηση αδιάβροχος.
Τα στεγνά ρούχα είναι μάλλον αυτονόητα. Τα ρούχα δεν τα κουβαλάμε ούτε χύμα, ούτε σε κάποιο σακίδιο στεριάς. Θα πρέπει οπωσδήποτε να τα τοποθετήσουμε σε στεγανό σάκο, έναν μεγάλο ή δύο μεσαίους, και να τον κλείσουμε ή να τους κλείσουμε καλά. Όσο καλή και αν είναι η στεγανότητα των ταμπουκιών του σκάφους μας, υπάρχει πάντα μια πιθανότητα να περάσει μέσα κάποια πολύ μικρή ποσότητα νερού ή, έστω λίγη υγρασία, οπότε θέλουμε τα ρούχα μας να είναι προφυλαγμένα. Είναι θεωρώ σημαντικό να μην το παρακάνουμε με τα ρούχα που παίρνουμε μαζί μας. Εξαρτάται βέβαια τόσο από την εποχή που ταξιδεύουμε, όσο και από τη διάρκεια του ταξιδιού μας. Στα δικά μας μέρη, που το κλίμα είναι σχετικά θερμό, επαρκούν ένα μακρύ παντελόνι, μια βερμούδα, 1-2 Τ-shirt, εσώρουχα, κάλτσες και οπωσδήποτε ένα φούτερ ή και ένα ελαφρύ μπουφάν. Για τη νύχτα, ένα σετ ισοθερμικών πάνω-κάτω είναι ό,τι πρέπει, καθώς και ένα σκουφάκι ή μαντήλι για το κεφάλι. Καλό θα ήταν να έχουμε και μία έξτρα φορεσιά από ρούχα του καγιάκ, δηλαδή ένα επιπλέον μαγιό και μία λίκρα, για την περίπτωση που δεν έχουν στεγνώσει αυτά της προηγούμενης μέρας. Η πετσέτα είναι απαραίτητη ή στη θέση της, ακόμα καλύτερα, ένα πόντσο θαλάσσης. Για ακραίες καταστάσεις επιβίωσης, ας υπάρχει στον εξοπλισμό μας και μία ισοθερμική κουβέρτα αλουμινίου, που δεν πιάνει και χώρο. Φυσικά, θα έχουμε μαζί και τα προσωπικά μας είδη, σε ένα νεσεσέρ, και ας μην παραλείψουμε μαζί με αυτά και ένα σπρέι απωθητικό για τα κουνούπια. Αθλητικά παπούτσια, σαγιονάρες και είμαστε έτοιμοι.
“Όταν είμαι στη θάλασσα, μου έρχεται πάντα στο νου ο στίχος του Ελύτη, «αλλά λίγο το νερό για να το ‘χεις Θεό και να κατέχεις τι σημαίνει ο λόγος του».”
Και τι θα φάμε; Το θέμα φαγητό είναι τεράστιο και η επιλογή του σε πολύ μεγάλο βαθμό εξαρτάται από τις διατροφικές συνήθειες και προτιμήσεις του καθενός, καθώς και από τη διάρκεια, την ένταση και τους προγραμματισμένους σταθμούς της εκάστοτε εξόρμησης. Σε ένα χαλαρό 2ήμερο tour οι απαιτήσεις είναι πολύ διαφορετικές συγκριτικά με ένα 10ήμερο expedition των 25+ μιλίων ημερησίως. Η μία παράμετρος του θέματος «φαγητό» είναι το αν θα υπάρχει ταβέρνα εκεί που θα βγούμε ή, γενικώς, κάποιο μαγαζί εστίασης. Αυτό δεν είναι απαραίτητο να συμβαίνει εκεί όπου θα βγούμε για διανυκτέρευση, μπορεί κάλλιστα να υπάρχει κάποιο μαγαζί παράκτια στην διαδρομή μας, από το οποίο θα μπορέσουμε να ανεφοδιαστούμε και κατόπιν να συνεχίσουμε για τον προορισμό μας.
Η δεύτερη παράμετρος είναι το θέμα των προμηθειών που θα πρέπει να έχουμε μαζί μας. Καθώς βρισκόμαστε στη θάλασσα, όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν, ακόμα και αν πρόκειται να βγούμε για την ημερήσια προπόνησή μας, είναι σημαντικό πάντα να έχουμε στο σκάφος μας μία ποσότητα ξηράς τροφής καθώς και νερό. Οι ποσότητες αυτές θα πρέπει να είναι μεγαλύτερες, όσο αυξάνεται και η διάρκεια της εξόρμησής μας, πάντα μέχρι ενός σημείου, το οποίο υπαγορεύεται και από τη χωρητικότητα του σκάφους μας. Σε ένα πολυήμερο εξπεντίσιον συνιστάται να υπάρχουν προμήθειες δύο έως τριών ημερών, οι οποίες θα πρέπει να αναπληρώνονται πριν εξαντληθούν. Αυτές μπορεί να είναι κονσέρβες, φρυγανιές, μπισκότα και γενικώς τρόφιμα που μπορούν να αντέξουν εκτός ψυγείου. Αν οι ώρες στο κουπί είναι πολλές, θα πρέπει να εξετάσουμε και την περίπτωση κάποιου συμπληρώματος διατροφής, για γρήγορη αποκατάσταση.
Για τους λάτρεις της καλής ζωής, ένα καμινέτο μαζί με κάποιο μικρό μαγειρικό σκεύος, θα απογειώσουν την όλη εμπειρία στη στεριά. Θα μπορούν να φτιάξουν από σούπα και μακαρόνια μέχρι και ζεστό καφέ το πρωί. Και για τους ακόμα πιο απαιτητικούς, υπάρχουν και άλλοι συνδυασμοί. Σε μία από τις καθιερωμένες μας εξορμήσεις στους Πεταλιούς, ο Σώτος έφερε μαζί του μια μικρή σχάρα. Ο Κωστής έριξε την κλασική συρτή στη διαδρομή και έβγαλε δύο μικρούς τόνους, τους οποίους κάναμε στα κάρβουνα το βράδυ. Λίγη μουσική, λίγα από τα υπόλοιπα τρόφιμα, μερικά ποτηράκια ρακόμελο, όλη η ομάδα γύρω από τη φωτιά και κάπως έτσι μια απλή βραδιά μετατρέπεται σε εμπειρία που θα θυμάσαι για πάντα. Τέλος, ας μην ξεχνάμε το νερό. Όταν είμαι στη θάλασσα, μου έρχεται πάντα στο νου ο στίχος του Ελύτη, «αλλά λίγο το νερό / για να το ‘χεις Θεό και να κατέχεις τι σημαίνει ο λόγος του». Ήτοι, είναι σημαντικό να έχουμε μαζί μας παραπάνω νερό από όσο προβλέπουμε ότι θα χρειαστούμε, χωρίς να το παρακάνουμε, αλλά, επιπλέον, θα πρέπει να έχουμε και επίγνωση της αξίας του και να μην το σπαταλάμε.
“Ακόμα και στην πιο μικρή βόλτα, ακόμα και σε μέρη γνώριμα, μπροστά μας ξεδιπλώνεται ένας καινούργιος κόσμος.”
Πέραν του εξοπλισμού και των προμηθειών, σε κάθε εξόρμηση θα πρέπει από πριν να έχουμε μελετήσει τον χάρτη της περιοχής. Να αναλύσουμε όλη την ακτογραμμή που πρόκειται να περιπλεύσουμε, να επιλέξουμε με προσοχή το σημείο εκκίνησης, τα σημεία των διαλειμμάτων και των διανυκτερεύσεων, καθώς και πιθανά σημεία εξόδου σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Να σημειώσουμε τις προσβάσεις στο οδικό δίκτυο, τη διαθεσιμότητα καταλυμάτων και εστιατορίων και τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις αν πρόκειται να επιχειρήσουμε σε κάποιο νησί. Ένας κατάλογος με χρήσιμα τηλέφωνα είναι πάντα ευπρόσδεκτος, ενώ αν υπάρχει και κάποιος άνθρωπος δικός μας στην περιοχή ας φροντίσουμε να τον ενημερώσουμε για το σχέδιο πλεύσης μας. Αν εκεί κοντά που θα βγούμε υπάρχει κάποιο λιμανάκι ή αλιευτικό καταφύγιο, μπορούμε να περάσουμε να πούμε ένα γεια στους ψαράδες, να μοιραστούμε δυο κουβέντες, να μάθουμε περισσότερα για την περιοχή, να αναφέρουμε την παρουσία μας και το σχέδιο πλεύσης μας και να ζητήσουμε κι ένα τηλέφωνο για περίπτωση ανάγκης. Γενικά, όσο καλύτερη η προετοιμασία μας και η γνώση μας για την περιοχή από την οποία θα περάσουμε, τόσο το καλύτερο. Αυτό αφορά εξίσου τη θάλασσα και τη στεριά.
Πού θα διανυκτερεύσουμε όμως; Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι με το καγιάκ μπορείς να βγεις σχεδόν οπουδήποτε. Σε κάθε είδους παραλία, σε χαμηλούς βράχους, σε γλίστρες, ακόμα και σε λιμάνια. Όμως, για τη δική μας άνεση και ευκολία θα επιλέξουμε τα σημεία με την καλύτερη πρόσβαση και εκείνα που συνολικά συνδυάζουν τα περισσότερα πλεονεκτήματα. Εύκολη προσγειάλωση, σχετική απομόνωση από την πολυκοσμία, πρόσβαση στον δρόμο, ενδεχομένως κοντινή απόσταση από κάποιο εστιατόριο, απάγκιο από τον καιρό. Μπορεί όμως και να είναι μία απολύτως ερημική παραλία με μερικά αρμυρίκια και τίποτα περισσότερο.
Ως καγιάκερ η διαμονή μας, με ή χωρίς σκηνή, σε μια παραλία, εμπίπτει στην κατηγορία του bivouac. Είναι δηλαδή μία προσωρινή εγκατάσταση, διάρκειας μίας νύχτας, η οποία καταλαμβάνει όσο το δυνατόν μικρότερο χώρο. Θεωρώ σημαντικό η γενικότερη παρουσία μας να διέπεται από όσο το δυνατόν μεγαλύτερη διακριτικότητα. Να είμαστε σχεδόν αόρατοι. Αν πρόκειται να βγούμε σε πολυσύχναστη παραλία, διότι δεν έχουμε καμία άλλη επιλογή, ας στήσουμε όταν ο κόσμος θα έχει φύγει, αμέσως μετά τη δύση του ήλιου, και ας έχουμε μαζέψει τα πράγματα το πρωί, πριν την ανατολή. Εικόνες όπως αυτές που αντικρίζουμε σε ορισμένα σημεία της ανατολικής ακτής της Εύβοιας, για παράδειγμα, με τους κατασκηνωτές να έχουν οικειοποιηθεί με τον πιο βάναυσο και αντιαισθητικό τρόπο ολόκληρα κομμάτια παραλίας, άλλοι στήνοντας τεράστια αντίσκηνα για μέρες ολόκληρες, άλλοι με τροχόσπιτα πάνω στο κύμα και άλλοι κουβαλώντας μέχρι και γεννήτριες μαζί με ένα ολόκληρο νοικοκυριό, δεν συνάδουν κατά κανένα τρόπο με τη φιλοσοφία που θα πρέπει να διέπει έναν καγιάκερ. Μία φιλοσοφία σεβασμού της φύσης και των υπόλοιπων ανθρώπων, διακριτικότητας, απλότητας και ευγενούς παρουσίας. Φυσικά, ως καγιάκερ, δεν μπορούμε παρά να αντιταχθούμε σθεναρά και σε όσους νομοθετούν υπέρ της ιδιωτικοποίησης των παραλιών. Οι παραλίες πρέπει να διατηρηθούν ανέγγιχτες και προσβάσιμες σε όλους.
Leave no Trace
Το θαλάσσιο καγιάκ αποτελεί έναν μοναδικό τρόπο να διασχίσουμε θαλάσσιες αποστάσεις και να προσεγγίσουμε μέρη εύκολα ή δύσκολα προσβάσιμα. Συνήθως το αντίτιμο της ομορφιάς που αντικρίζουμε είναι η προσπάθεια που καταβάλλαμε για να βρεθούμε εκεί. Αυτήν όμως την ομορφιά πώς μπορούμε να την προστατέψουμε; Δεν κάνουμε θόρυβο, δεν χρησιμοποιούμε καύσιμα, τα σκάφη μας είναι σχετικά μικρά και ταξιδεύουν αργά και χωρίς απόνερα, μπορούμε να μεταφέρουμε περιορισμένο αριθμό αντικειμένων, άρα τα απαραίτητα. Αρκούν όμως αυτά; Μήπως η δραστηριότητά μας τελικά αφήνει ανεξίτηλο ίχνος στα μέρη που επισκεπτόμαστε; Πιθανότατα ναι, και αν αναλογιστούμε ότι δεν είμαστε και οι μόνοι που κυκλοφορούν εκεί έξω, τότε όλα αυτά τα ίχνη αθροιζόμενα γίνονται πλέον υπολογίσιμα.
Μπορούμε λοιπόν να περιορίσουμε τις επιπτώσεις, οι οποίες είναι σημαντικές, συσσωρεύονται και μπορούν να αποφευχθούν υιοθετώντας τις αρχές του “Leave No Trace” – του να μην αφήνουμε ίχνη – και δεν αναφερόμαστε σε κάποια τακτική μαφιόζων.
Τι είναι το Leave No Trace
Είναι μία προσωπική ηθική που μπορεί να υιοθετεί ο καθένας μας όταν βρίσκεται και δραστηριοποιείται στη φύση. Η ηθική αυτή εστιάζει στην προστασία της από το αποτέλεσμα της δικής μας δραστηριότητας, ελαχιστοποιώντάς το κατά το δυνατό και κάνοντάς το αναστρέψιμο. Περιλαμβάνει ακόμη και την όχληση που μπορεί να προκαλούμε και σε άλλους επισκέπτες μίας περιοχής. Εδώ μπορεί να εστιάζουμε στο ταξίδι και το ναυτικό camping με καγιάκ, αλλά προφανώς επεκτείνεται σε κάθε είδους «έξοδο» στη φύση. Αποτελείται από επτά αρχές, ως εξής:
- Σχεδίαζε τη δραστηριότητά σου από πριν και προετοιμάσου
- Ταξίδευε και κατασκήνωνε σε σκληρό έδαφος
- Διαχειρίσου τα απορρίμματά σου κατάλληλα
- Άφηνε άθικτο ό,τι βρίσκεις
- Ελαχιστοποίησε τα απομεινάρια φωτιάς που ανάβεις στην κατασκήνωση
- Σεβάσου την άγρια ζωή
- Να υπολογίζεις τους άλλους επισκέπτες
Γιατί χρειάζεται
Καθώς όλο και περισσότερος κόσμος δραστηριοποιείται στη φύση τα ίχνη μας μένουν εκεί, πολλαπλασιάζονται και τραυματίζουν το οικοσύστημα. Ενδεικτικά να αναφέρουμε κάποια όπως:
- Δασικές, θαλάσσιες ή παράκτιες περιοχές γεμάτες σκουπίδια που κάποιοι έχουν αφήσει ως δώρο για τους επόμενους «επισκέπτες».
- Ρύπανση νερών σε θάλασσες, λίμνες ή ποτάμια. Εδώ αναφερόμαστε στη ρύπανση που προκαλούμε εμείς αν λειτουργούμε ανεύθυνα και αλόγιστα.
- Το δικαίωμα σε όλους να μπορούν να απολαύσουν με σύνεση την επαφή με τη φύση. Η «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού μας για την οποία κάποιοι υπερηφανεύονται ως εθνικό προϊόν συμβάλλει τα μέγιστα σε αυτό. Ο αποκλεισμός είναι ό,τι χειρότερο. Στην απέναντι πλευρά όμως βρίσκεται και ο υπερβολικός αριθμός επισκεπτών σε περιοχές, περισσότερος από όσο θα μπορούσαν να αντέξουν.
- Η άγρια ζωή βρίσκεται σε απειλή, πολλές φορές από τη δική μας δραστηριότητα. Ακόμη και η προσέγγισή μας σε άγρια ζώα και το τάισμά τους είναι επιβλαβές, περισσότερο από ό,τι θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
- Κατεστραμμένα μονοπάτια. Η διάβρωση του εδάφους μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα αλλαγές στο τοπίο.
- Πυρκαγιές που προκαλούνται από εγκληματικά ανεύθυνες πράξεις όπως πεταμένα τσιγάρα, φωτιά σε κατασκήνωση που δεν προσέχει κανείς, ή άναμμα φωτιάς ενώ φυσούν δυνατοί άνεμοι.
Ποια τα οφέλη από την διάδοση της πρακτικής Leave No Trace
Πολύ απλά είναι εξαιρετικά πιο αποδοτικό να εκπαιδεύσεις ανθρώπους σε μία καλή πρακτική για κάθε φορά που θα βρεθούν στην φύση, παρά να αστυνομεύσεις την δραστηριότητά τους.
Οι 7 βασικές αρχές
1. Σχεδίαζε τη δραστηριότητά σου από πριν και προετοιμάσου
Μέσω προγραμματισμού και προετοιμασίας οι στόχοι του ταξιδιού επιτυγχάνονται, ελαχιστοποιώντας την έκθεση σε κίνδυνο αλλά και τη ζημιά στη φύση. Ο ανεπαρκής σχεδιασμός οδηγεί πιθανότατα σε δυσάρεστες και επικίνδυνες καταστάσεις όπου εκτός των άλλων φυσικοί πόροι θα χρησιμοποιηθούν με κάθε τρόπο προκειμένου να αντεπεξέλθουμε.
2. Ταξίδευε και κατασκήνωνε σε σκληρό έδαφος
Ταξιδεύοντας στην φύση είναι σημαντικό να φροντίζουμε στο πέρασμά μας να μην καταστρέφουμε το έδαφος και την βλάστηση, καθώς επίσης και τις λίμνες, πηγές, ποτάμια, θάλασσα. Στο έδαφος η καταστροφή γίνεται όταν πατάμε ή μεταφέρουμε φορτία επάνω σε μαλακές επιφάνειες ή βλάστηση, οπότε βάζουμε τις προϋποθέσεις για καταστροφή της βλάστησης και διάβρωση του εδάφους, με σχηματισμό νέων μονοπατιών. Επίσης, ακόμη και σε μικρές λίμνες ζουν διάφοροι μικροί οργανισμοί που με το πέρασμά μας προκαλούμε ανεπανόρθωτη καταστροφή.
3. Διαχειρίσου τα απορρίμματά σου κατάλληλα
Η κατάλληλη διαχείριση των απορριμμάτων μας κατά τη διαμονή στη φύση είναι πολύ σημαντική, καθώς μπορεί να αποφευχθεί η μόλυνση των υδάτινων πόρων, η μετάδοση ασθενειών αλλά και η δυσάρεστη πιθανότητα να τα ανακαλύψει ο επόμενος επισκέπτης. Καλή πρακτική είναι να θάβουμε τα περιττώματά μας και το χαρτί υγείας σκάβοντας έναν μικρό λάκκο βάθους 20εκ. και διαμέτρου 15εκ., το λιγότερο 70μ. μακριά από πηγές και ρυάκια. Σε αυτήν την πρακτική δεν πρέπει να θάβουμε υγρομάντηλα ή σερβιέτες, αλλά να τα απομακρύνουμε σε σακούλες και στη συνέχεια να τα πετάμε σε κάδους απορριμμάτων. Πολύ χρήσιμο εργαλείο το φτυαράκι κηπουρικής ή το πτυοσκάπανο.
Κρατάμε τις ελάχιστες συσκευασίες τροφίμων πριν το ταξίδι για να μειώσουμε τον παραγόμενο όγκο. Μαζεύουμε όλες τις συσκευασίες αφού τις συμπιέσουμε για να τις πετάξουμε σε κάποιον κάδο που θα βρούμε στον «πολιτισμό» και δεν τις καίμε.
Τα σαπούνια, ακόμη και τα βιοδιασπώμενα, και τα αντιηλιακά μπορούν να επηρεάσουν την ποιότητα νερού σε μικρές υδάτινες πηγές. Ας είμαστε όσο γίνεται προσεκτικοί.
4. Άφηνε άθικτο ό,τι βρίσκεις
Μη προκαλώντας επεμβάσεις στο φυσικό τοπίο από το οποίο περνάμε, εκτός του ότι το διατηρούμε, δεν αλλάζουμε και την εικόνα που θα συναντήσει ο επόμενος ταξιδιώτης ή και εμείς μετά από κάποιο καιρό. Δεν χαράζουμε γράμματα σε κορμούς δέντρων, δεν αφήνουμε πίσω μας κατασκευές όπως καρέκλες, τραπέζια, ράφια, λάκκους και χαντάκια. Ό,τι κατασκευάσαμε για να εξυπηρετήσει τη διαμονή μας το αποσυναρμολογούμε για να μένει η περιοχή κατά το δυνατό άθικτη. Σε οργανωμένους χώρους κατασκήνωσης όμως δεν θα «διαλύσουμε» τον κύκλο από πέτρες για άναμμα φωτιάς, καθώς θα τον χρησιμοποιήσουν σύντομα οι επόμενοι. Τέλος, καλή πρακτική είναι να μην απομακρύνουμε από τον τόπο ό,τι αποτελεί ιδιαιτερότητά του, όπως κλαδιά, πέτρες, θραύσματα από πήλινα ή ακόμη και αρχαία.
5. Ελαχιστοποίησε τα απομεινάρια φωτιάς που ανάβεις στην κατασκήνωση
Ενώ το άναμμα φωτιάς για ζέστη και μαγείρεμα είναι μία εικόνα που χρόνια χαρακτήριζε την κατασκήνωση, τελικά δεν είναι και η καλύτερη πρακτική. Απαιτεί ξύλα που μαζεύοντάς τα από τη γύρω περιοχή, αν έχει μεγάλο βαθμό επισκεψιμότητας, οι πόροι σύντομα θα εξαντληθούν και οι επιπτώσεις θα φαίνονται έντονα. Τα απομεινάρια μιας κατασκηνωτικής φωτιάς σημαδεύουν το τοπίο, οπότε αν πρέπει να ανάψετε μία χρησιμοποιήστε τις πέτρες που πιθανώς έχουν αφήσει άλλοι και μην φτιάξετε καινούριο κύκλο φωτιάς. Το άναμμα φωτιάς στο δάσος ενέχει πάντα κίνδυνο ξεσπάσματος πυρκαγιάς εάν επικρατούν δυνατοί άνεμοι, υψηλές θερμοκρασίες, κατάλληλη βλάστηση και αν μία φωτιά μείνει χωρίς επιτήρηση. Μην χρησιμοποιείτε χλωρά κλαδιά. Μην ανάβετε φωτιά κάτω από δέντρα. Μην καίτε πλαστικά. Σβήστε την φωτιά με νερό και όχι απλώς με χώμα. Καλύψτε τα απομεινάρια με χώμα και σκορπίστε τις πέτρες για να μην φαίνεται τίποτα. Εναλλακτικά, χρησιμοποιήστε εστία μαγειρέματος “cooking stove” καθώς στο εμπόριο διατίθεται τεράστια ποικιλία σε μέγεθος, χρήση, καύσιμο. Η εστία δεν αφήνει ίχνη και είναι πολύ πιο ασφαλής και ελεγχόμενη λύση. Εύκολα χωράει στους αποθηκευτικούς χώρους ενός καγιάκ μαζί με τα παρελκόμενά της.
6. Σεβάσου την άγρια ζωή
Παρατηρούμε τα άγρια ζώα από απόσταση προκειμένου να μην τα τρέψουμε σε φυγή. Προστατεύουμε τη βλάστηση από καταστροφή, δεν κόβουμε κλαριά ή λουλούδια απλώς για ομορφιά. Επειδή τα μεγάλα γκρουπ επισκεπτών προκαλούν μεγάλη αναστάτωση στα ζώα της περιοχής, σπάμε τις ομάδες σε μικρότερες. Δεν κατασκηνώνουμε δίπλα στα σημεία που τρέφονται ή πίνουν νερό. Αποφεύγουμε να κάνουμε ιδιαίτερο θόρυβο, εκτός αν είναι αναγκαίο για λόγους ασφάλειας. Ποτέ δεν ταΐζουμε τα άγρια ζώα, καθώς αποκτούν μία επικίνδυνη οικειότητα, και για αυτά και εμάς. Επίσης τροφές που θα λάβουν από εμάς μπορεί να είναι επικίνδυνες ή απλώς επιβλαβείς για αυτά. Δεν καταστρέφουμε τις φωλιές τους, αλλά ούτε και τις πλησιάζουμε. Ποτέ δεν τους αφήνουμε τα σκουπίδια μας, εκεί είναι το σπίτι τους.
7. Να υπολογίζεις τους άλλους επισκέπτες
Οι περισσότεροι από εμάς επισκέπτονται τη φύση για να χαρούν το τοπίο και τους ήχους της. Με τη δραστηριότητα και τη συμπεριφορά μας δεν πρέπει να ενοχλούμε και τους άλλους επισκέπτες. Δεν κάνουμε θόρυβο, κρατάμε διακριτική απόσταση, δεν αφήνουμε ανεξέλεγκτα τα κατοικίδιά μας, δεν αφήνουμε σκόρπιο τριγύρω τον εξοπλισμό μας, δεν ρυπαίνουμε και δεν προκαλούμε ζημιές στο περιβάλλον. Κατασκηνώνουμε σε σημεία που καλύπτονται από τη βλάστηση ή βράχια, ώστε να μην φαινόμαστε από παντού και επιλέγουμε κατασκηνωτικό εξοπλισμό με χρώματα που δεν υπερτονίζουν την παρουσία μας.
Εμείς που ταξιδεύουμε με καγιάκ και κατασκηνώνουμε οφείλουμε, όχι απλώς να χρησιμοποιούμε αλλά και να προωθούμε αυτές τις αρχές – αυτή την ηθική, που δυστυχώς υιοθετείται ακόμη σε σχετικά χαμηλό επίπεδο στη χώρα μας. Για όσους οι 7 αρχές του Leave No Trace φαντάζουν πολλές, ας προσπαθήσουν να εφαρμόζουν έστω κάποιες από αυτές. Για όσους όμως, και ελπίζω να είστε οι περισσότεροι, αποτελούν το αυτονόητο μπορείτε να διαβάσετε πολύ περισσότερα και πιο καλογραμμένα στο site https://lnt.org/
Ανδρέας Σανδαλής
Φυσικά, μπορούμε να διανυκτερεύσουμε και σε κάποιο κατάλυμα. Έχει και αυτό την ομορφιά του. Έχεις την άνεσή σου, το κρεβάτι σου, το ζεστό μπάνιο, ρεύμα να φορτίσεις τις συσκευές σου. Ειδικά στα μεγάλα ταξίδια, η διαμονή σε δωμάτιο είναι κατά διαστήματα απαραίτητη. Είναι μια μικρή απόδραση από την απλή και κάποιες φορές σκληρή ζωή του καγιάκερ, αναγκαία για τη χαλάρωση και την αποθεραπεία του. Είτε διαμείνουμε σε δωμάτιο, είτε φάμε σε κάποια ταβέρνα, είτε απλώς κάνουμε τη βόλτα μας γύρω από τον κοντινό παραθαλάσσιο οικισμό, θα έχουμε τη δυνατότητα να γνωρίσουμε και μερικούς ανθρώπους του τόπου. Από αυτές τις γνωριμίες μπορούν να προκύψουν καινούργιες φιλίες ή απλώς μερικές ενδιαφέρουσες ιστορίες. Έχουμε πολλούς φίλους ανά την Ελλάδα και κάποιους από το εξωτερικό, από γνωριμίες που γεννήθηκαν κατά τη διάρκεια των αποστολών μας ή των μικρότερων ταξιδιών, και αποτελούν οι φίλοι αυτοί ένα ακόμα κίνητρο για εμάς να πλεύσουμε ξανά με τα σκάφη μας στα μέρη εκείνα. Να θυμηθούμε τα παλιά και να δημιουργήσουμε νέες ιστορίες. Εν τέλει, κάθε τόπος τείνει να αποκτήσει στο βλέμμα μας τη μορφή ενός μίγματος από ανθρώπινες ιστορίες και εμπειρίες, τη δική μας και τη δική τους, που συναντιούνται εκεί που τα σκάφη κάθε φορά πιάνουν στεριά.
Ο πόθος για νέες στεριές είναι βαθιά ριζωμένος στην ψυχή του κάθε ναυτικού, ακόμα κι αν το πλοίο του είναι ένα μικρό κωπήλατο σκάφος, όπως το καγιάκ. Ακόμα και στην πιο μικρή βόλτα, ακόμα και σε μέρη γνώριμα, μπροστά μας ξεδιπλώνεται ένας καινούργιος κόσμος. Η στεριά είναι εκεί και μας περιμένει να την ανακαλύψουμε εκ νέου, με ένα καινούργιο βλέμμα, με έναν διαφορετικό τρόπο. Να εξερευνήσουμε τις αθέατες πλευρές της, να ιχνηλατήσουμε με τα μάτια τις βραχώδεις επιφάνειες που υπομονετικά σμίλεψαν επί χιλιάδες χρόνια το κύμα με τον αέρα, να βγάλουμε τις πλώρες σε απάτητα μικρά κομμάτια, σπαρμένα με βότσαλα, με άμμο και λίγα δέντρα, να φάμε μαζί με τους συντρόφους κωπηλάτες, να κοιμηθούμε με τα μάτια να δυσκολεύονται να απαρνηθούν την ομορφιά του ουρανού, έστω για λίγες ώρες και να ξυπνήσουμε με το πρώτο χάραμα, ζεστοί μέσα στον υπνόσακό μας, καλωσορίζοντας μία ακόμη μέρα του ταξιδιού.
Διαβάστε ακόμη: