Νιώθεις δυνατός, γεμάτος ενέργεια και ετοιμάζεσαι για μία ακόμη φορά να αντλήσεις αναψυχή κωπηλατώντας το σκάφος σου, σε άλλη μια εξόρμηση. Έχεις ελέγξει τα πάντα και το μόνο που σε απασχολεί είναι η πρώτη σου κουπιά. Έχεις σκεφτεί για την ασφάλεια σου; «Και βέβαια» θα μου πεις, ορμώμενος από τον εγωισμό του παλιού, του έμπειρου, και στο κάτω-κάτω θα κινηθείς παράκτια οπότε ας μην χαλάμε το κέφι μας σκεπτόμενοι θλιβερές ιστορίες καγιάκερ, οι οποίοι βρέθηκαν σε πολύ δυσχερή θέση κάπου, κάποτε, σε κάποιο σημείο της γης. Εσύ δεν είσαι σαν αυτούς, είσαι καλύτερος, προσέχεις και ποτέ δεν θα σου συμβεί τίποτα. Game Over. Είσαι υποψήφιος για ένα σοβαρό ατύχημα στη θάλασσα, που μπορεί να σου κοστίσει και την ίδια σου την ζωή ή τη ζωή άλλων που κωπηλατούν μαζί σου.
Η εικόνα όλων των παραπάνω αποτυπώνεται σε αριθμούς και επιστημονικές έρευνες. Η παγκόσμια κοινότητα των καγιάκερ πάγωσε, διαβάζοντας τα αποτελέσματα έρευνας της Αμερικανικής Ακτοφυλακής, όπου το έτος 2010 στις ΗΠΑ καταγράφηκαν 58 θάνατοι θαλάσσιων καγιάκερ και 37 σοβαροί τραυματισμοί. Ηλικιακό γκρουπ υψηλού κινδύνου είναι από 40 έως 65 έτη, με κύρια αιτία θανάτου την υποθερμία η οποία καταλήγει σε πνιγμό. Ένα σημαντικό εύρημα της έρευνας κατέδειξε ότι το 90% των καγιάκερ ήταν πεπειραμένοι και κωπηλατούσαν σε γνώριμα για αυτούς νερά.
Θα αναφέρω, καταρχάς, ορισμένες προσωπικές εκτιμήσεις περί ασφάλειας στο καγιάκ θαλάσσης και κατόπιν όλους τους παράγοντες που την επηρεάζουν.
Η προσωπική μας ασφάλεια ξεκινά από εμάς και καταλήγει σε εμάς. Αυτό σημαίνει μια εσωτερική σύγκρουση με τον άλλο μας εαυτό και συνειδητοποίηση του ποιός είμαι, που πάω, τι θέλω να κάνω και αν μπορώ να το κάνω. Μην ταυτιστείς με το είδωλο του καγιάκερ που ενδεχομένως έχεις στο μυαλό σου αλλά κάνε αυτοκριτική θέτοντας ως βασικό στόχο να απολαύσεις το κουπί αλλά και να ξαναγυρίσεις σπίτι σου. Διώξε τον εγωισμό από μέσα σου, μάθε να σέβεσαι και να υπακούς στους πιο έμπειρους αλλά και στα στοιχεία της φύσης. Πίστεψέ με, θα σου βγει πάντα σε καλό. Άρα, το βασικό στοιχείο της ασφάλειας με καγιάκ στη θάλασσα συνάδει με την αληθινή σχέση με τον πραγματικό και όχι τον υπερεκτιμημένο εαυτό μας. Προσπάθεια, προσπάθεια και πάλι προσπάθεια για να γίνεις, όχι τέλειος, αλλά ένας συνετός και έμπειρος καγιάκερ.
Θέτω κατά σειρά προτεραιότητας τις παρακάτω παραμέτρους, ως έναν γενικό οδηγό που θα σας βοηθήσει να είστε απόλυτα ασφαλείς.
-
Φυσική κατάσταση:
Πάντοτε άψογη και ποτέ υπό αμφισβήτηση. Ας μην ξεχνάμε ότι το σώμα μας είναι ο κινητήρας του σκάφους κι ας αναρωτηθούμε αν θα βγαίναμε ποτέ στη θάλασσα με ένα σκάφος του οποίου η μηχανή είναι πλημμελώς συντηρημένη και υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να μας αφήσει «καραβοφάναρους». Τα περισσότερα ατυχήματα, πλην των θανατηφόρων, αναλύονται σε εξαρθρώσεις, διασείσεις από χτύπηματα, βλάβες εσωτερικών οργάνων από υποθερμίες ή χτυπήματα, αιμορραγίες και χτυπήματα στον κορμό ή τη σπονδυλική στήλη. Ακόμα και το πιο απλό, όμως, το να μην έχεις τη δύναμη, αντοχή και τεχνική για να τα βγάλεις πέρα σε μία ξαφνική ενίσχυση του αέρα, μπορεί να σε φέρει σε πολύ δυσχερή θέση. Να θυμάσαι ότι πάντα φροντίζουμε να έχουμε εφεδρείες και πάντα διατηρούμε ένα απόθεμα ενέργειας για μια δύσκολη στιγμή. Αν, τέλος, δεν αισθάνεσαι καλά ή είχες κάποιον πρόσφατο τραυματισμό, μείνε εκτός νερού. Προσοχή, επίσης, στην κατανάλωση αλκοόλ, σε συνδυασμό ή όχι με φάρμακα.
-
Εκπαίδευση – προπόνηση – εκμάθηση:
Πρέπει απαραιτήτως να γράψετε μίλια, να μάθετε όλες τις ασκήσεις αυτοδιάσωσης, διάσωσης και περισυλλογής και να κάνετε πολλές επαναλήψεις στις προπονήσεις, ώστε να γίνονται όλα αυτοματοποιημένα αν προκύψει αβαρία. Είναι προτιμότερο να γνωρίζετε δυο ασκήσεις τέλεια παρά πέντε ασκήσεις μέτρια ή κάτω του μετρίου. Μην ξεχνάτε ότι σε ταραγμένη θάλασσα, ο βαθμός δυσκολίας αυξάνεται εκθετικά σε όλα. Στα πρώτα σας μίλια με το καγιάκ, να κωπηλατείτε πάντοτε με παρέα και ποτέ μόνοι. Το λεγόμενο “sea sense”, η αίσθηση της θάλασσας, είναι κάτι που απαιτεί χρόνο για να αναπτυχθεί και πολλές ώρες μέσα στο νερό. Μην αμελείτε να δουλέψετε πάνω στην ορθή τεχνική προώθησης (forward stroke), καθώς το 99,99% του χρόνου σας μέσα στο καγιάκ θα ασχολείστε με αυτή. Μία σωστή κουπιά θα μας βοηθήσει να πάμε πιο γρήγορα, πιο ξεκούραστα, πιο μακριά και χωρίς τραυματισμούς. Περισσότερα για την προπόνηση στο θαλάσσιο καγιάκ, διαβάστε εδώ. -
Άγνοια μετεωρολογικών και άλλων συνθηκών:
Ενημερώσου από όπου μπορείς για γενικές προγνώσεις και προβλέψεις αλλά και για την ύπαρξη τοπικών φαινομένων. Μάθε, ρώτα και, πολύ σημαντικό, μη διστάσεις, ακόμη και αν έχεις πιάσει το κουπί, να ματαιώσεις τα πάντα. Μην αφήσεις ποτέ τον εγωισμό να έχει τον τελευταίο λόγο στις επιλογές σου. Όπως λέει κι ένα παλιό ρητό «καλύτερα να μετανιώσεις που δεν βρίσκεσαι στη θάλασσα, παρά να μετανιώσεις που δεν βρίσκεσαι στη στεριά». -
Άγνοια στοιχειωδών ναυτιλιακών γνώσεων:
Είναι ένα κομμάτι, το οποίο, δυστυχώς, πολλοί αγνοούν καθώς είτε κινούνται παράκτια, είτε από κάβο σε κάβο. Πάντα, σε κάθε outing, μην επαφίεσαι αποκλειστικά στο πλάνο της διαδρομής που έχουν σχεδιάσει άλλοι για εσένα. Διάβασε χάρτες, πλοηγούς κ.λπ., και σαν την παλάμη του χεριού σου να γνωρίζεις όλα τα πιθανά σημεία εξόδου από το νερό (emergency exit points) και οτιδήποτε έχει να κάνει με τη διαδρομή. Περιττό ίσως για πολλούς, αλλά σοβαρός καγιάκερ χωρίς πυξίδα επί του σκάφους του δεν νοείται. -
Εξοπλισμός ασφαλείας (σωστικός – ραδιοεπικοινωνιακός):
Προμήθεια και τακτικός έλεγχος εξοπλισμού ασφαλείας (σωσίβια, αντλίες, μερικά βεγγαλικά χειρός, καπνογόνα κ.α.) είναι άκρως απαραίτητα σε κάθε σου δραστηριότητα με το θαλάσσιο καγιάκ. Επίσης, φροντίζουμε να έχουμε και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, πέραν κινητών τηλεφώνων (προτιμήστε κάποιο παραδοσιακό κινητό με πλήκτρα και όχι smartphone ή και τα δύο αν διαθέτετε), ένα μικρό φορητό ασύρματο VHF και ένα GPS ή εφαρμογή GPS στο smartphone.
-
Κακή κατάσταση σκάφους και εξοπλισμού:
Δεν έχουν θέση στον εξοπλισμό μας μία αντλία που δεν δουλεύει καλά, ένα φθαρμένο σχοινάκι ασφαλείας του κουπιού μας (leash) και άλλα πολλά που μπορούν να μας εκθέσουν στο νερό. Γίνε ένας ζηλευτός καγιάκερ με άψογο λειτουργικό εξοπλισμό. Αν ενσυνείδητα κωπηλατείς με φθαρμένο ή βεβλαμμένο εξοπλισμό ελέω εξοικονόμησης χρημάτων, τότε δεν θα πρέπει να ασχολείσαι με το θαλάσσιο καγιάκ. -
Υπερφόρτωση και έλλειψη απαραίτητου και αμοιβού εξοπλισμού:
Πολλοί καγιάκερ μεταφέρουν περιττό και βαρύ εξοπλισμό που δεν χρειάζονται. Από την άλλη απουσιάζει εξοπλισμός που απαιτείται να είναι και αμοιβός. Δεν νοείται να μεταφέρουμε δέκα λίτρα νερό και όχι δεύτερο κουπί ή να έχουμε σκηνές, φαγητά και υπνόσακους και όχι φορητή αντλία απάντλησης υδάτων. Δημιουργήστε και συνεχώς βελτιώνετε το δικό σας check list εξοπλισμού, ένα για καθημερινές προπονήσεις και βόλτες και ένα για όταν θα περιηγηθείτε κάπου πιο μάκρια και για αρκετές ημέρες (expedition type outing). -
Ομαδική πλεύση – αλληλεγγύη – ναυτοσύνη:
Χρυσός κανόνας επιτυχίας και ασφάλειας. Όταν συμπλέεις με άλλους σεβάσου την ταχύτητα του πιο αργού κωπηλάτη, μην γκρινιάζεις, μη δυσανασχετείς, μην απομακρύνεσαι επειδή είσαι πιο δυνατός και γρήγορος από τους άλλους. Εκτός του ότι γίνεσαι γραφικός μπορεί να βρεθείς σε κίνδυνο και να εκθέσεις και άλλους σε κίνδυνο. Αν ο πιο αργός κωπηλάτης είναι υπερβολικά αργός και θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια της ομάδας, τότε θα πρέπει να τεθεί άμεσα το θέμα ρυμούλκησης και εξόδου στο πλησιέστερο ασφαλές σημείο, ώστε σε μια ενδεχόμενη απότομη ενίσχυση του καιρού να μη βρεθεί σε δυσχερή θέση. Μην ξεχνάμε ότι στη θάλασσα η ταχύτητα ισούται με ασφάλεια. Η ταχύτητα -και κυρίως η ικανότητα διατήρησής της- θα μας φέρει γρηγορότερα στη στεριά, η ταχύτητα θα μας κρατήσει όσο το δυνατόν λιγότερο εκτεθειμένους σε ανοιχτές διασχίσεις κ.λπ. Ο αρχηγός της ομάδας, ως αυτός και με τη μεγαλύτερη ευθύνη, θα πρέπει να γνωρίζει άριστα τις ικανότητες κάθε μέλους της ομάδας και να μη διστάσει να αποκλείσει από κάποια αποστολή όποιον/όποιους δεν είναι επιχειρησιακά έτοιμοι να αντεπεξέλθουν ή όποιον/όποιους δεν πειθαρχούν στους κανόνες ασφαλείας ή έχουν μη επιθυμητή συμπεριφορά. Είναι προτιμότερο να γίνει δυσάρεστος με αυτόν τον τρόπο, παρά να έλθει αντιμέτωπος με κάποιο σοβαρό συμβάν ή ατύχημα, που θα μπορούσε να έχει αποφευχθεί. Μέσα στην ομάδα θα πρέπει να υπάρχει απόλυτα ξεκάθαρη επικοινωνία, αμοιβαίος σεβασμός, πειθαρχία και αυτοπειθαρχία. Μια ομάδα με έλλειμμα ηγεσίας, όπου ο καθένας προσπαθεί να επιβάλλει το δικό του, είναι συνταγή για καταστροφή. Αν κωπηλατείς μόνος, θέσε τα δικά σου όρια ασφαλείας και μην τα παραβείς ποτέ.
-
Ενημέρωση κύκλου:
Ενημέρωση των δικών σου ανθρώπων που θα πας, πότε θα πας, πότε θα μπεις και πότε θα βγεις από το νερό. Σημαντική είναι και η ενημέρωση του κύκλου ανθρώπων που συναντάς στην πορεία σου π.χ. ψαράδων, σκαφών που ίσως συναντήσεις στη διαδρομή σου κ.λπ. Μη διστάσεις να ζητήσεις το τηλέφωνό τους και να τους πεις προς τα που θα κινηθείς. Αυτό λέγεται ναυτοσύνη και εσύ, το πιο μικρό πλεούμενο, την έχεις ανάγκη για την επιβίωσή σου αλλά και διότι η προαγωγή της ασφάλειας στη θάλασσα αποτελεί το πρωταρχικό μέλημα κάθε ναυτικού. Safety First, οι δύο λέξεις που υπάρχουν σε κάθε πλεούμενο χαραγμένες αλλά και σε κάθε διεθνή σύμβαση που πραγματεύεται ναυτιλία. Μην ξεχνάς, άνοιγε τον κύκλο και ποτέ μην τον κλείνεις. -
Χρήση κατάλληλης πλευστικής συσκευής (ατομικό σωσίβιο):
Επένδυσε στην αγορά ενός καλού ατομικού σωσιβίου για θαλάσσιο καγιάκ και ΝΑ ΤΟ ΦΟΡΑΣ ΠΑΝΤΟΤΕ. Ομοίως, για την περίοδο που το νερό είναι κρύο (συνήθως από Δεκέμβριο έως και Μάιο για τις ελληνικές θάλασσες) συνιστάται η χρήση κατάλληλης ένδυσης (π.χ. dry top, ειδικό σκουφί, γάντια κ.λπ.) που θα μας κρατήσει όσο το δυνατόν πιο ζεστούς. Στατιστικά, οι περισσότεροι θάνατοι στο sea-kayaking προέρχονται από υποθερμία που οδήγησε σε παράλυση και πνιγμό. Η χρήση ενός καταλλήλου σωσιβίου και της κατάλληλης ενδυμασίας θα σε κρατήσει στην επιφάνεια, όσο πιο ζεστό γίνεται, παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής σου στο νερό.
Το κεφάλαιο θαλάσσιο καγιάκ και ασφάλεια στη θάλασσα είναι ανεξάντλητο. Όταν κωπηλατείς να είσαι πάντοτε προετοιμασμένος για το οτιδήποτε, προσπάθησε να κωπηλατείς σε γκρουπ, να γνωρίζεις πλήρως να χειρίζεσαι το σκάφος και τον εξοπλισμό σου, να βελτιώνεσαι πάντα σαν κωπηλάτης, μην μένεις στάσιμος, να κάνεις πάντα χρήση του εξοπλισμού ασφαλείας ακόμη και αν δεν απαιτείται (κινητά τηλέφωνα, φορητοί ασύρματοι, κ.α.), επένδυσε χρήματα στον ατομικό σου εξοπλισμό (στολές, σωσίβια κ.λπ.), να είσαι πάντα σε εγρήγορση για πιθανούς κινδύνους, να ελέγχεις και να απομακρύνεσαι από τη ρότα σκαφών, πλοίων κ.λπ., και να έχεις ή να αποκτήσεις βασικές ιατρικές γνώσεις όσον αφορά την παροχή πρώτων βοηθειών.
Σεβασμός και ευγένεια στο υγρό στοιχείο, στα θαλάσσια όντα, στους συμπλέοντες και προαγωγή της γνώσης και εμπειρίας που έχετε, ούτως ώστε να αποτελείτε παράδειγμα για όλους και να κωπηλατείτε ασφαλείς, προάγοντας τον επαγγελματισμό ακόμα και στην πιο χαρούμενη και υγιή ασχολία σας, το κουπί.
Διαβάστε ακόμη: