Μια από τις συνήθεις συναντήσεις με εκπροσώπους της θαλάσσιας πανίδας κατά την κωπηλασία στα γαλάζια νερά της πατρίδας μας, είναι τα τετ-α-τετ με θαλάσσιες χελώνες. Τα ήπια αυτά ζώα, εάν δεν τρομάξουν από κάποιο ακούσιο θόρυβο που θα κάνουμε, στέκονται και σε παρατηρούν για λίγο μέχρι να χαθούν και πάλι στα βαθιά. Υποψιαζόμενος ότι ο μορφασμός του προσώπου τους υποδεικνύει μια μορφή δυσφορίας προς τους sea-kayaker, μετά από καιρό σκέψης κατέληξα στο συμπέρασμα ότι αυτή η δυσαρέσκεια ίσως οφείλεται στη πεποίθησή τους πως επιδιώκουμε την υφαρπαγή της ιδιότητάς τους, ως προστατευόμενου είδους.
Διότι, ας είμαστε ειλικρινείς, αυτοί που ασχολούμαστε με το συγκεκριμένο σπορ στην Ελλάδα είμαστε ελάχιστοι, ως απόλυτος αριθμός. Εξαιρούμε βεβαίως τα πολυάριθμα sit-on-top που τριγυρίζουν μόνο τα καλοκαίρια στις παραλίες, εκτελώντας ενίοτε και χρέη εξέδρας για τα γεμάτα ενέργεια πιτσιρίκια. Ναι, αυτά που σκορπούν τον τρόμο στις ηλικιωμένες κυρίες καθώς αυτές κολυμπούν εν είδει σημαδούρας με τα σομπρέρο στο κεφάλι και ασκώντας την ευγενή τέχνη του «κουτσομπόλινγκ». Αυτοί που θα μπουν στο δικό τους καγιάκ για να διανύσουν αποστάσεις, με εξορμήσεις μονοήμερες ή πολυήμερα ταξίδια στην ανοιχτή θάλασσα, ασκώντας αυτή τη δραστηριότητα για όλο το χρόνο, είναι ένας απειροελάχιστος αριθμός, πολύ μακριά ως ποσοστό από αυτό που θα περίμενε κανείς αναλογιζόμενος τα περίπου έντεκα εκατομμύρια πληθυσμού, τα 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμών της χώρας μας αλλά και τη ναυτική μας παράδοση.
Τις πταίει που έλεγε κι ο Χαρίλαος Τρικούπης, για άλλο λόγο βέβαια;
Καταρχάς, η έκφραση «φταίει» δεν είναι η πρέπουσα καθώς παραπέμπει σε εγωκεντρικές διαθέσεις. Διότι το να θέλουμε ένας λαός ολόκληρος να ασχολείται με το σπορ που εμείς αγαπάμε, θυμίζει σχέση ζευγαριού στην οποία ο ένας σύντροφος απαιτεί από τον άλλο να γίνει κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση. Διότι όλοι αυτοί που αναφέρονται παρακάτω θα ήθελαν ίσως και εμείς να ασχολούμασταν με την δική τους αγάπη, όπως και εμείς για τους υπόλοιπους.
Επιχειρώντας, λοιπόν, μια υποκειμενική προσέγγιση ομαδοποίησης των επιλογών αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου των συμπολιτών μας θα μπορούσαμε να καταλήξουμε σε κάποια συμπεράσματα.
Υπάρχει μια μερίδα συνανθρώπων μας που φοβούνται τη θάλασσα, εμφανίζοντας συμπτώματα πανικού ακόμα και μέσα στο Festos Palace δεμένο στον Πειραιά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν εκτιμούν όσους ασχολούνται με αυτήν. Για τους συγκεκριμένους ανθρώπους η σχέση τους με τη θάλασσα ξεκινά και τελειώνει στα αυγουστιάτικα μπάνια μέχρι ένα μέτρο βάθος ενώ ο ελεύθερος τους χρόνος δεν έχει καμία σχέση με το υγρό στοιχείο.
Από αυτούς αλλά και αρκετούς ακόμα υπάρχει επίσης ένα σοβαρό ποσοστό που η ευχαρίστησή τους δεν εμπεριέχει κάποια προσωπική δραστηριότητα αλλά μόνο την παρακολούθηση και σχολιασμό κάθε μορφής δραστηριοτήτων των συνανθρώπων τους (καναπέδινγκ) χωρίς αυτό να θεωρείται απαραιτήτως αρνητικό. Διότι όλα στη ζωή είναι σχετικά και δεν μπορούμε να διεκδικήσουμε την αποκλειστικότητα στη κριτική του σωστού ή του λάθους. Πάντως, κατά κανόνα, οι συγκεκριμένοι δεν προτίθενται να εφαρμόσουν οποιασδήποτε μορφής «ταλαιπωρία» στο σώμα τους κατά τον ελεύθερο χρόνο τους, ειδικά αν αυτό δεν είναι αναγκαίο. Είναι δε αυτοί, που στο άκουσμα των αποστάσεων που καλύπτουμε χωρίς τη συνδρομή κινητήρα εσωτερικής καύσης, αλλάζουν ακαριαία χτένισμα σε look καρφάκια.
Υπάρχει επίσης ένα σοβαρό ποσοστό ανθρώπων που τους έχει κλέψει την καρδιά κάποια τέχνη ή άλλη ενασχόληση, που δεν έχει σχέση με τις υπαίθριες δραστηριότητες, όπως είναι η μουσική, η ζωγραφική, οι κατασκευές και άλλα πολύ όμορφα και ενδιαφέροντα θέματα. Απομένει και μια μερίδα που έχει τη διάθεση να αθληθεί και έχει αφιερωθεί σε έναν μεγάλο αριθμό υπέροχων αλλά και διαφορετικών μεταξύ τους σπορ και δραστηριοτήτων, εκ των οποίων κάποιο ποσοστό έχει άμεση σχέση με τη θάλασσα όπως είναι το κολύμπι, το ψάρεμα, η κατάδυση, η ιστιοπλοΐα και άλλα.
Δεν θα πρέπει να αγνοούμε και τους ανθρώπους εκείνους, τους οποίους θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «φυσιολάτρες», άνθρωποι που παρότι δεν έχουν έρθει σε στενή επαφή με τη θάλασσα, διατηρούν, ωστόσο, μία ιδιαίτερα στενή σχέση με τη φύση γενικά, άνθρωποι των βουνών και άνθρωποι της περιπέτειας, ορειβάτες, πεζοπόροι, αναρριχητές. Αυτή είναι μία μεγάλη δεξαμενή, από την οποία ένα ποσοστό θα μπορούσε μελλοντικά να γοητευτεί από το θαλάσσιο καγιάκ.
Ας εξετάσουμε τώρα εκείνους που τελικά βλέπουν θετικά και σαν άμεση επιλογή το θαλάσσιο καγιάκ, κατά πόσο πρακτικά θα μπορούσαν να ασχοληθούν με αυτό. Διότι η έλλειψη ενημέρωσης γύρω από αυτό το σπορ δημιουργεί και εσφαλμένα συμπεράσματα ή αναπάντητες ερωτήσεις ή παρανοήσεις όπως, για παράδειγμα, το πώς μπορεί να αντέξει κανείς τόσες ώρες κουπί ή πως γίνεται να ταξιδεύει σε καιρό ένα τόσο στενό σκάφος. Για το πώς μπορεί ένα τόσο στενό σκάφος να είναι ένα από τα πιο αξιόπλοα πλωτά στη θάλασσα, διαβάστε μία εκτενή ανάλυση εδώ.
Ας θεωρήσουμε ότι οι παραπάνω ανασφάλειες όχι μόνο δεν αποτελούν εμπόδιο αλλά είναι και μέρος της ομορφιάς του sea-kayak οπότε πάμε και στα δύσκολα.
Διότι άντε και διπλοπάρκαρες σε στενό της Κυψέλης και κατεβάζεις στο πεζοδρόμιο το πεντάμετρο σκάφος. Μέχρι να παρκάρεις, τουλάχιστον μια γιαγιά θα έχει πέσει μέσα στο κόκπιτ μετρώντας τα ρέστα από το φούρνο με τη φρατζόλα σε ρόλο αντλίας απάντλησης. Όλη αυτή η πρακτική δυσκολία είναι μάλλον ένας αποτρεπτικός παράγοντας ενασχόλησης. Και αν ακόμα αυτό δεν σε πτοήσει, απομένει και η αποθήκευση του σκάφους στο μπαλκόνι του ορόφου της πολυκατοικίας, συνοδευόμενο από τις κραυγές απόγνωσης του ετέρου ημίσεος που καλείται να σου πετάξει τα σχοινιά με την ευχή να σε βρουν στο κεφάλι. Διότι δεν φτάνει που άλλαξες το σπορ αυτοκίνητο με αυτό που μοιάζει με βανάκι για να κουβαλάς αρχοντικά το παλιοσκάφος και όλο τον εξοπλισμό του, την παρατάς και με το παιδί στο σπίτι όλη μέρα ή ακόμα χειρότερα Σαββατοκύριακο.
Στην πράξη, λοιπόν, θα δούμε ότι αυτοί που ήδη ασχολούνται με το θαλάσσιο καγιάκ στην πλειονότητά τους διαθέτουν χώρο αποθήκευσης, εύκολη μεταφορά, σχετικά οργανωμένη ζωή χωρίς υπερβολικές υποχρεώσεις και χαλαρό έτερον ήμισυ ή τέλος πάντων δυνατό στομάχι.
Και λοιπόν πώς θα μπορούσε να μπει περισσότερος κόσμος στο σπορ; Καταρχάς, το ζητούμενο δεν είναι ποσοτικό. Δεν θα πρέπει να τεθεί ως αυτοσκοπός η ραγδαία αύξηση του κόσμου που θα ασχοληθεί με το θαλάσσιο καγιάκ, μέσα από τη διάδοση του μηνύματος ότι είναι ένα «εύκολο» σπορ χωρίς απαιτήσεις, κάτι το οποίο νομοτελειακά θα οδηγούσε και στην αύξηση των ναυτικών ατυχημάτων. Το ζητούμενο είναι να υπάρξει μία σωστή καθοδήγηση και ενημέρωση, ώστε όσοι μπουν στο σπορ, να το κάνουν σωστά και συνειδητοποιημένα.
Όλα τα πράγματα αλλάζουν από την παιδεία. Κακά τα ψέματα, το μέλλον είναι υπόθεση όλων μας, και αυτών που διαθέτουν τις γνώσεις και την εμπειρία αλλά και των νέων γενεών που θα πάρουν τη σκυτάλη. Υπάρχουν λοιπόν νέα παιδιά στο sea-kayaking; Υπάρχουν αλλά αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μικρό ποσοστό, συγκριτικά με τις ηλικίες 40-55 που αποτελούν την κύρια ηλικιακή ομάδα. Ένας λόγος που δεν υπάρχουν πολλοί νεότεροι σε ηλικία καγιάκερ είναι ότι οι υποδομές για τα παιδιά που ασχολούνται με το κουπί είναι αποκλειστικά οι ναυτικοί όμιλοι που τα προπονούν στα κλασικά ολυμπιακά αγωνίσματα ήρεμων νερών ή slalom. Θα πει κανείς και η εκπαίδευση αυτή δεν είναι μία βάση, ώστε ο έφηβος με την αγωνιστική «προϋπηρεσία» στο κουπί, να μπορέσει να μετασχηματιστεί αργότερα σε θαλάσσιο καγιάκερ; Σίγουρα είναι μία καλή μαγιά αλλά η θάλασσα απαιτεί ξεχωριστή προσέγγιση από μόνη της.
Δεν θα ήταν υπέροχο να υπήρχαν αντιστοίχως όμιλοι για το θαλάσσιο καγιάκ, που θα έπαιρναν το παιδί και θα το εκπαίδευαν στο θαλάσσιο καγιάκ, μέσα από όλα τα ειδικά και γενικά αντικείμενα, από τη μετεωρολογία, την κολύμβηση και την επιβίωση στο θαλάσσιο περιβάλλον, μέχρι τη ναυσιπλοΐα και τις πολύπλευρες και σύνθετες τεχνικές του ίδιου του θαλάσσιου καγιάκ; Που θα επικεντρώνονταν όχι στον ανταγωνισμό αλλά στην καλλιέργεια της ναυτικής αρετής και της ικανότητας για επιβίωση στην ανοιχτή θάλασσα;
Το όλο χτίσιμο της ναυτικής κουλτούρας θα ξεκινούσε από την παιδική ηλικία και μετά από χρόνια θα οδηγούσε στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου ναυτικού, έτοιμου να διασχίσει τα πελάγη με το καγιάκ του αλλά και έτοιμου να αντιμετωπίσει επιτυχώς οποιαδήποτε δυσκολία στη ζωή του. Διότι η ενασχόληση με τη θάλασσα σε αυτό το επίπεδο, πέρα από όλα τα υπόλοιπα σωματικά και πνευματικά οφέλη, σε σκληραγωγεί και σε προετοιμάζει να αντιμετωπίζεις ψύχραιμα οποιοδήποτε απρόοπτο και στη στεριανή ζωή σου.
Επιστρέφοντας όμως στην πραγματικότητα, αυτός που θα ασχοληθεί με το θαλάσσιο καγιάκ θα πρέπει να έχει ένα μίνιμουμ φυσιολατρίας, μεγάλη αγάπη για τη θάλασσα και παράλληλα να τον γοητεύει και η αναζήτηση ενός καινούριου κωπήλατου κόσμου και των τεχνικών του. Θα πρέπει επίσης να κάνει κάποιες μικρές θυσίες (μεταφορά – αποθήκευση) αλλά αυτό που θα εισπράξει είναι τόσο μεγάλο που αξίζει σαφώς τον κόπο. Μακάρι να μπορούσαν να δημιουργηθούν μικροί στεγασμένοι και φυλασσόμενοι χώροι δίπλα στη θάλασσα, π.χ. σε συγκεκριμένα σημεία της ακτής της Αττικής, κοντά σε στάσεις του μετρό ή του τραμ, όπου θα μπορούσε ο καθένας να αποθηκεύσει το σκάφος του με ασφάλεια. Για το τι σημαίνει θαλάσσιο καγιάκ και για τον υπέροχο κόσμο του, έχουμε κάνει ήδη ένα εκτενές αφιέρωμα.
Σε ό,τι αφορά το κόστος θα πρέπει να τονίσουμε ότι αυτό αφορά αποκλειστικά το κόστος αγοράς του σκάφους και του εξοπλισμού. Άπαξ και έκανες την αγορά, δεν υπάρχουν άλλες επιβαρύνσεις, παρά κάποια αμελητέα ποσά για την αναγκαία συντήρησή τους, μια στο τόσο. Αν συντηρηθούν και αποθηκευτούν σωστά, τα σκάφη αντέχουν για πάντα. Αν συγκρίνουμε το συνολικό κόστος του καγιάκ με αυτό μιας μικρής, πλαστικής βάρκας με εξωλέμβια για παράδειγμα, οι διαφορές είναι μεγάλες υπέρ του καγιάκ και, επιπλέον, με το καγιάκ -εφόσον το μάθεις- θα πας σε μέρη και θα ταξιδέψεις με ασφάλεια σε νερά που ούτε καν μπορείς να διανοηθείς με τη βάρκα -εξαιρούνται τα φουσκωτά με πολυεστερική γάστρα.
Σε μία θεωρητική συζήτηση για το πώς θα μπορούσε να διαδοθεί σωστά το θαλάσσιο καγιάκ στην Ελλάδα, θα θέταμε υπόψη τις εξής σκέψεις και προτάσεις:
- Να δημιουργηθούν και άλλες κωπηλατικές ομάδες στην Ελλάδα, σαν τη δική μας, αποτελούμενες από ανιδιοτελείς λάτρεις του σπορ, οι οποίοι θα φροντίσουν να αναπτύξουν τη δραστηριότητα με ασφάλεια, προσελκύοντας επιλεκτικά και άλλους ενδιαφερόμενους.
- Να διοργανωθούν και να θεσμοθετηθούν «ανοιχτές μέρες κοινού» (demo-days), κατά τις οποίες θα μπορούν οι ενδιαφερόμενοι να δοκιμάσουν δωρεάν το θαλάσσιο καγιάκ, παίρνοντας μία πρώτη γεύση. Αν δεν δοκιμάσεις, πώς θα ξέρεις αν σου αρέσει;
- Να συνεχίσουμε να διαδίδουμε το άθλημα μέσα από τα media, με περιγραφές των ταξιδιών μας, φωτογραφίες και βίντεο.
- Να διοργανωθούν φιλικές συναντήσεις και συμπλεύσεις με αθλητές συγγενικών αθλημάτων όπως είναι π.χ. το SUP, από το οποίο μπορεί να προέλθουν πολλοί μελλοντικοί καγιάκερ.
Από την πλευρά μας, αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε να ασκούμε το άθλημά μας με επαγγελματισμό και σοβαρότητα και παράλληλα με σωστή συμπεριφορά, ήθος και συνεχή διαδικτυακή ενημέρωση να προσελκύσουμε τους πιθανούς μελλοντικούς κωπηλάτες, δίνοντάς τους, στο μέτρο των δυνατοτήτων μας και με βάση τους διαθέσιμους πόρους μας, τη δυνατότητα να δοκιμάσουν το θαλάσσιο καγιάκ. Ίσως κάποιοι εξ αυτών αποφασίσουν να εισέλθουν στον μαγικό κόσμο του.
Διαβάστε ακόμη: